Jak retail inwestuje w technologię? Raport RetailTech 2023

W ostatnich latach retail przeszedł wiele zawirowań, które na stałe zmieniły zwyczaje zakupowe klientów. Tym, co obecnie łączy średnich i dużych detalistów jest konieczność inwestowania w technologię. Prawie 3/4 firm z branży deklaruje, że ich nakłady na rozwój IT w ciągu najbliższego roku nie będą spadać. Kluczowymi wdrożeniami, na których skupią się detaliści są: Krajowy System e-Faktur, e-Paragony i systemy lojalnościowe. To tylko niektóre wnioski z raportu RetailTech 2023, przygotowanego przez nas i Instytut Badań Keralla Research.

Retail jest papierkiem lakmusowym gospodarki. Jako dostawca technologii dla handlu codziennie prowadzimy rozmowy z klientami na temat ich wyzwań i oczekiwań. Postanowiliśmy przeskanować branżę w poszukiwaniu wspólnych wniosków na temat aktualnych potrzeb detalistów i ich planów na przyszłość w zakresie inwestycji w IT w branży retail. Podsumowaliśmy je w naszym raporcie RetailTech 2023.

Trendy w handlu

Według opublikowanego raportu dominującym trendem w handlu jest automatyzacja, na którą wskazuje 58 proc. firm, przy jednoczesnym wyhamowaniu produkcji oraz spadku popytu, które odczuwa 53 proc.

Ekonomiczne skutki wydarzeń ostatnich lat dostrzegalne są dla 38 proc. ankietowanych w postaci poszukiwania tańszych alternatyw i zamienników surowców czy półproduktów. Tyle samo (38 proc.) badanych firm mówi o mocnym spadku marż, spowodowanym m.in. wyższymi cenami hurtu. Wyniki są spójne dla przedsiębiorstw zatrudniających od 50 do 249 osób oraz największych, czyli zatrudniających ponad 250 osób.

Różnice zauważalne są na kolejnych pozycjach. Ponad 40 proc. dużych retailerów wśród kluczowych trendów wymienia zrównoważony rozwój i ESG. Technologia również w tym obszarze może znacząco pomóc – szczególnie w kontekście zbliżającego się obowiązku raportowania ESG. Ta kwestia jest jednak istotna dla niespełna 28 proc. firm z sektora średnich detalistów. Widać więc, że stopień ważności w danej firmie tematu zrównoważonego rozwoju jest powiązany z wymiarem istniejącej lub nie obligatoryjności wymuszonej przez regulacje zewnętrzne.

Wśród wymienianych trendów pojawia się także wyhamowanie ekspansji e-commerce i powrót konsumentów do sklepów stacjonarnych. W połączeniu z wysokim wskaźnikiem automatyzacji pozwala to przewidywać, że na znaczeniu zyska omnicommerce, czyli sprzedaż wielokanałowa. Jest to zaawansowana strategia zapewnienia klientom płynnych zakupów oraz spersonalizowanego doświadczenia w ich trakcie – dzięki umiejętnemu wykorzystaniu technologii. W jej centrum znajduje się integracja wszystkich dostępnych kanałów sprzedaży i punktów styku z marką, a także systemów, metod płatności, procesów i danych konsumentów. Podczas gdy omnichannel opiera się na rozpoznaniu preferencji klientów i idei harmonijnej obecności marki w różnych kanałach sprzedaży, celem omnicommerce jest stworzenie spójnego rozwiązania w obszarze doświadczeń zakupowych end-to-end, bez względu na to, gdzie i w jaki wchodzi się w interakcję z marką.

Inwestycje w branży retail

W związku z nowelizacją ustawy o VAT, od 1 lipca 2024 r. KSeF, czyli Krajowy System e-Faktur, stanie się obligatoryjny dla przedsiębiorców. Pomimo przedłużającej się legislacji i kolejnych zmian dotyczących terminu wdrożenia, retailerzy w znacznym stopniu przygotowali, bądź właśnie przygotowują się na nowe obowiązki. Już 1/3 detalistów zainwestowała w technologie, pozwalające na wdrożenie KSeF. Inwestycje w tym zakresie deklaruje prawie 60 proc. dużych (zatrudniających ponad 250 osób) i 20 proc. średnich (zatrudniających od 50 do 249 osób) firm.

Czytaj więcej o SmartKSeF – rozwiązaniu do kompleksowej komunikacji z KSeF i przetwarzania e-faktur

Kolejne 14 proc. dokonało inwestycji związanych z obsługą e-paragonów. Usługi chmurowe w ostatnim czasie rozwijało 10 proc. badanych.

Pomimo chwilowego przyhamowania, które spowodowane było w znacznej mierze czynnikami geopolitycznymi oraz ekonomicznymi, blisko 36 proc. retailerów zamierza zwiększyć nakłady na rozwój IT, a kolejne 34 proc. utrzyma je na dotychczasowym poziomie.

Wśród firm, które na inwestycje w segmencie IT przeznaczają ponad 3 proc. średniorocznych obrotów, aż 63 proc. zapowiedziało plany zwiększenia nakładów. Nieco bardziej konserwatywne podejście prezentują podmioty, których roczny nakład na inwestycje w IT wynosi dzisiaj do 2 proc. średniorocznego obrotu. Niemal połowa z nich (46 proc.) planuje utrzymać wydatki na stałym poziomie.

W co retail musi inwestować teraz, a co może zaczekać?

Aż 66 proc. badanych retailerów potwierdza, że jednym z najistotniejszych obecnie zagadnień jest przygotowanie do wysyłania i odbierania faktur elektronicznych w związku z wdrożeniem Krajowego Systemu e-Faktur. Zaangażowanie w ten wątek nie zmienia się w zależności od branży. Aż 90 proc. firm, które na swój rozwój w zakresie IT przeznaczają ponad 3 proc. średniorocznych obrotów, uznało tę inwestycję za priorytetową.

40 proc. badanych jako najważniejsze wskazało e-Paragony. Potrzebę udostępniania w wersji zdigitalizowanej dokumentów fiskalnych dostrzegają częściej duże firmy (59,4 proc.) niż mniejsi detaliści (30,9 proc.).

Zainteresowany wdrożeniem cyfryzacji dokumentów? Dowiedz się więcej o rozwiązaniu E-PARAGON+

Nieco mniej, bo 35 proc. retailerów zamierza rozwijać systemy lojalnościowe. 1/4 ankietowanych uznaje temat za istotny, jednak z zastrzeżeniem, że jego realizacja może poczekać.

Na kolejnych miejscach znalazły się ekspansja międzynarodowa, chmura, metaverse czy omnichannel. Ważnym czynnikiem, który decyduje o wdrożeniu rozwiązań, jest ich dopasowanie do aktualnych trendów i potrzeb.

Rozwój IT

43 proc. retailerów rozwija technologie z wykorzystaniem wyłącznie własnych zasobów IT. Praktyka widoczna jest szczególnie w firmach, które zatrudniają od 50 do 249 osób – na własne działy IT stawia prawie połowa z nich.

Na całkowity outsourcing decyduje się najmniejsza część badanych, bo zaledwie 17 proc. Taki model operacyjny najlepiej sprawdza się w firmach, które potrzebują przede wszystkim ciągłego wsparcia IT i mają jasno określone oczekiwania względem budowanych rozwiązań i ich efektów.

Kompromisem jest połączenie zasobów własnych z siłami zewnętrznego partnera. Na takie rozwiązanie decyduje się 37 proc. badanych. W tej grupie ponad połowę stanowią najwięksi detaliści.

Kluczowym czynnikiem, jakim kierują się retailerzy podczas wyboru dostawców technologii IT jest cena. To najważniejszy czynnik dla 55 proc. badanych.

37 proc. ankietowanych zwraca uwagę na doświadczenie dostawcy w branży. Taka sama część ankietowanych (37 proc.) opiera się o referencje oraz opinie innych uczestników rynku. Około 1/4 detalistów przed wyborem dostawcy sprawdza czas wdrożenia oraz to, czy jest ono dostarczane etapami. Ważna jest również kompatybilność rozwiązania z istniejącym już systemem oraz jego zdolność do integracji.

Poznaj nasze case study

Wyzwania i plany związane z inwestycjami w retailu

Największą barierą w rozwoju retailerów są finanse – prawie połowa średnich i niemal 40 proc. dużych firm wskazuje na problem ze znalezieniem budżetu na inwestycje w tym segmencie. 30 proc. badanych wskazuje na brak wsparcia rządowego, unijnego czy dotacji.

42 proc. badanych odczuwa także brak eksperckiej wiedzy. Może to wynikać po części z faktu, że specjaliści IT wolą pracę w segmencie technologicznym, niż handlowym. Jest to zauważalne szczególnie w branży spożywczej oraz paliwowej.

Pozostałymi wyzwaniami są kwestie technologiczne, związane z kompatybilnością i możliwością integracji rozwiązań, czy problem świadomości, związany z nadmiernym przywiązaniem do starych, znanych rozwiązań.

Wśród planów inwestycyjnych, retailerzy ponownie wskazują głównie na wdrożenie KSeF – tę pozycję wskazało 35 proc. z nich. Najwyższy wskaźnik zauważalny jest w handlu detalicznym i sektorze spożywczym.

Czytaj więcej o przygotowaniu się do wdrożenia KSeF na naszym blogu

Kolejne 20 proc. detalistów deklaruje, że pomimo planów na inwestycje w retailu nie ma w nich rozwiązań software. Badani w tej grupie stawiają na automatyzację, nowoczesne urządzenia czy odnawialne źródła energii.

W sztuczną inteligencję w handlu inwestować zamierza łącznie 12 proc. badanych firm. Na kolejnych miejscach znajdują się e-paragony (9 proc.), chmura (8 proc.) oraz nowe systemy lojalnościowe (8 proc.).

Raport RetailTech 2023 powstał na bazie badania 100 średnich i dużych firm, których obrót roczny przekracza 100 mln zł. Zrealizowane zostało przez Instytut Badań i Rozwiązań B2B Keralla Research w sierpniu 2023 r. Badani reprezentowali branże handlu: detalicznego, żywnością, farmaceutykami i kosmetykami, meblami i sprzętem RTV/AGD, odzieżą i obuwiem oraz paliwami.