Co to jest licencja oprogramowania?

Licencja jest w praktyce umową pomiędzy autorem albo wydawcą a użytkownikiem. Dotyczy ona tego, w jaki sposób można użytkować dany produkt cyfrowy i to w sposób w pełni legalny, bez konieczności obawiania się różnego rodzaju konsekwencji prawnych oraz wizerunkowych. Jakie są licencje oprogramowania, a także jak nimi zarządzać w ramach swojego przedsiębiorstwa?

Rodzaje licencji oprogramowania

Licencje oprogramowania dzielone są na kilka rodzajów, które obejmują różne zakresy, m.in. pod względem użytkowania konkretnych programów. Przed zakupem koniecznie trzeba się z nimi zapoznać tak, aby z danego programu móc korzystać w sposób bezpieczny i zgodny z zasadami wskazanymi przez producenta. Jakie są najczęściej spotykane licencje oprogramowania?

Freeware

Programy z taką licencją mogą być użytkowane za darmo, a także za darmo rozpowszechniane. Nie oznacza to jednak, że użytkownicy mogą dokonywać w nich jakichkolwiek zmian, a także sprzedawać odnosząc tym samym zysk. Co istotne, licencja freeware najczęściej dedykowana jest dla użytkowników indywidualnych.

Shareware

W tym przypadku program udostępniany jest na określony czas do testów. Zazwyczaj jest to 30-90 dni, po których upływie użytkujący może zatrzymać go na swoim dysku, co będzie wiązało się z koniecznością uiszczenia opłaty dla wydawcy. Trzeba jednak pamiętać, że programy w licencji shareware często mają ograniczone funkcjonalności.

Adware

Adware to inaczej oprogramowanie reklamowe. W tym przypadku nie jest pobierana opłata za użytkowanie, choć program dodatkowo wyświetla różnego rodzaju banery reklamowe. Aby się ich pozbyć, konieczne będzie więc sfinalizowanie zakupu.

One-site licence, czyli licencja jednostanowiskowa

Zgodnie z nazwą, oprogramowanie może być zainstalowane na jednym, wybranym komputerze. Zazwyczaj dedykowana jest ona dla użytkowników indywidualnych, ewentualnie właścicieli jednoosobowych działalności gospodarczych.

Site licence, czyli licencja grupowa

Grupowa licencja na oprogramowanie daje możliwość na to, aby używać jej w sieci, a także w zestawie kilku komputerów (maksymalna liczba jest w tym przypadku również dookreślona). Najczęściej korzystają z niego przedsiębiorstwa lub placówki publiczne takie jak szkoły, szpitale lub urzędy.

Public Domain

Inaczej dobroczynna, zgodnie z którą autorzy przekazują możliwość użytkowania oprogramowania na rzecz ogółu. Tym samym zrzekają się oni praw do jego upowszechniania. Sprawia to, że program z taką licencją może być dalej rozpowszechniany i to bez zgody autora.

Licencja typu Linux

Co to jest licencja oprogramowania Linux? W praktyce prawa autorskie do kodów Linuxa przynależą do wielu różnych autorów. Sam Linux może być jednak użytkowany w wolnym obiegu, z opcją jego kopiowania i zmieniania zgodnie z potrzebami użytkowników. W tym przypadku nie ma jednak zakazu tworzenia, czy nawet sprzedawania oprogramowania, ale jedynie binarnych dystrybucji.

Czym grozi brak licencji?

Wiemy już, czym jest licencja na oprogramowanie oraz jakie są jej rodzaje. Trzeba jednak mieć świadomość, czym grozi jej brak lub niespełnienie warunków w niej zawartych. Takich konsekwencji może być wiele i są to przede wszystkim:

• brak możliwości uzyskania wsparcia od twórców oprogramowania na wypadek jego awarii,
• brak opcji aktualizowania,
• kary finansowe za niezgodne z licencją użytkowanie,
• problemy wizerunkowe dla przedsiębiorstwa, jeśli kwestia nielegalnego użytkowania ujrzałaby światło dzienne i dotarła do opinii publicznej.

Aby więc uniknąć tego typu konsekwencji, warto przeprowadzić audyt oprogramowania i sprawdzić, czy programy są użytkowane w firmie zgodnie z zasadami licencji. Taki audyt może być też doskonałym sposobem na dowiedzenie się, jak zoptymalizować koszty użytkowania oprogramowania, aby były one niższe, ale same rozwiązania wciąż odpowiadały na potrzeby pracowników firmy.

Jak widać odpowiedź na pytanie, co to jest licencja oprogramowania to kwestia złożona, obejmująca kilka różnych aspektów. Wiedzę na ten temat powinni posiadać jednak nie tylko pracownicy działów IT w firmach, ale również zatrudnione osoby korzystające z nich na co dzień. Wszystko po to, aby rozwiązania cyfrowe były użytkowane zgodnie z prawem i zamysłem wydawców.