Dlaczego audyt bezpieczeństwa w firmie jest kluczowy? Zapobieganie błędom ludzkim

Jest jeden czynnik, który podczas prowadzenia firmy (niezależnie od branży) zawsze powinien być na pierwszym miejscu — jest nim szeroko rozumiane bezpieczeństwo. Przede wszystkim bezpieczeństwo swoje, swoich pracowników, klientów oraz danych. Niestety w erze cyfrowej każda organizacja zmaga się z zagrożeniami wynikającymi z błędów ludzkich – nieumyślnych bądź też czasami świadomych. Czynnik ludzki pozostaje głównym źródłem problemów bezpieczeństwa. Jak można lepiej o nie zadbać? Audyt bezpieczeństwa w firmie to narzędzie, które pozwala na wykrycie słabości, zanim zostaną wykorzystane w trakcie cyberataku. 

Czym jest audyt bezpieczeństwa? Definicja

Audyt bezpieczeństwa to systematyczne sprawdzanie procesów, procedur, systemów informatycznych i świadomości pracowników w firmie w celu identyfikacji zagrożeń i oceny, czy organizacja spełnia wymagania bezpieczeństwa. Można go określić jako “diagnostykę” działającą na rzecz wczesnego wykrywania słabości w infrastrukturze IT, które mogą prowadzić do wycieków danych, nieautoryzowanego dostępu czy cyberataków. Innymi słowy — audyt bezpieczeństwa w firmie to proces, który pozwala na identyfikację zarówno istniejących, jak i potencjalnych ryzyk, w tym tych związanych z błędami ludzkimi, które wciąż stanowią jedno z najczęstszych źródeł zagrożeń.

Jak błędy ludzkie mogą zagrażać bezpieczeństwu?

Chociaż technologia może być uznana za główną linię obrony w walce z cyberzagrożeniami, to właśnie czynnik ludzki najczęściej stanowi najsłabsze ogniwo w łańcuchu zabezpieczeń. Nawet najlepsze systemy zabezpieczające, takie jak firewalle, oprogramowanie antywirusowe czy szyfrowanie danych, nie będą w pełni skuteczne, jeśli pracownicy organizacji nie przestrzegają zasad bezpieczeństwa lub popełniają proste błędy.

Błędy ludzkie w kontekście bezpieczeństwa

Błędy ludzkie mogą występować na wielu płaszczyznach, m.in.:

• pracownicy mogą nieświadomie udostępniać hasła do systemów, 
• otwierać podejrzane e-maile,
• ignorować aktualizacje oprogramowania,
• stosować zbyt proste hasła. 

W takich przypadkach nawet jeśli organizacja ma wdrożone najnowsze zabezpieczenia, atakujący może łatwo wykorzystać nieuwagę pracowników do przeprowadzenia cyberataku, jak phishing (podszywanie się pod zaufane instytucje lub osoby w celu wyłudzenia poufnych informacji, tj. dane logowania, czy hasła) czy ataki typu “brute force” (próby odgadnięcia hasła poprzez systematyczne sprawdzanie wszystkich możliwych kombinacji). 

Przykładem może być sytuacja opisana w case study audytu bezpieczeństwa dla BNP Paribas Faktoring, w którym szczególną uwagę zwrócono na dokładną identyfikację ryzyk po stronie Dostawcy kluczowego systemu.

Zagrożenie cyberatakami

Nie da się ukryć, że technologia z roku na rok się coraz bardziej rozwija. To sprawia, że również cyberataki stają się coraz bardziej zaawansowane. Hakerzy stosują różne metody, które mogą powodować ogromne straty finansowe i reputacyjne. Cyberprzestępcy coraz częściej celują w organizacje, które nie zabezpieczyły wystarczająco swoich systemów lub które zaniedbały kwestie edukacji pracowników.

Choć ataki te mogą być technologicznie zaawansowane, to najczęściej wykorzystywanym celem są ludzie. Cyberprzestępcy wiedzą, że to właśnie oni stanowią najsłabsze ogniwo w systemie zabezpieczeń. Często stosują tzw. socjotechnikę, manipulując emocjami i zachowaniami pracowników, aby uzyskać dostęp do poufnych danych. Dlatego tak ważne jest, aby audyt bezpieczeństwa obejmował również edukację i szkolenia dotyczące reagowania na zagrożenia.

W przypadku audytu RODO organizacja może również sprawdzić, czy procesy ochrony danych osobowych są odpowiednio wdrożone i zabezpieczone przed wyciekami.

Dlaczego warto wykonać audyt bezpieczeństwa?

Regularne audyty pozwalają nie tylko na ocenę stanu systemów IT, ale również na wczesne wykrycie słabości, które mogą wynikać z nieświadomości lub niedbałości pracowników.

Szkolenia i procedury wewnętrzne

Jednym z najważniejszych elementów audytu bezpieczeństwa jest ocena procedur wewnętrznych, które powinny obejmować dokładne zasady dotyczące dostępu do systemów, zarządzania hasłami, czy obsługi danych wrażliwych. W audytach bezpieczeństwa często zaleca się przeprowadzanie regularnych szkoleń dla pracowników, które zwiększają ich świadomość na temat potencjalnych zagrożeń. 

W Exorigo-UPOS dostępna jest oferta audytu i consulting IT, która koncentruje się na dostarczaniu kompleksowych rozwiązań w zakresie edukacji i zabezpieczania systemów IT. Dzięki niemu będziesz miał pełny obraz sprzętu i oprogramowania IT w firmie. Co więcej, dowiesz się, jak usprawniać oraz rozwijać systemy informatyczne — tak, aby przyniosło to realne korzyści dla Twojej firmy. 

Identyfikacja luk w zabezpieczeniach

Audyt bezpieczeństwa w firmie pozwala na dokładną analizę stosowanych narzędzi ochrony, wykrywając luki, które mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców. Choć wiele organizacji stosuje nowoczesne technologie zabezpieczające, ich błędne lub nieaktualizowane wdrożenie może stanowić poważne zagrożenie. Dzięki audytowi bezpieczeństwa organizacja ma szansę zidentyfikować takie nieprawidłowości i podjąć odpowiednie działania naprawcze. Audyt taki powinien obejmować również ocenę polityki bezpieczeństwa, z której wynika, jak postępuje firma w przypadku incydentów związanych z bezpieczeństwem.

Jak przeprowadza się audyt bezpieczeństwa?

Przeprowadzenie audytu bezpieczeństwa to złożony proces, który wymaga szczegółowej analizy, precyzyjnego planowania oraz odpowiednich narzędzi. Taki audyt obejmuje kilka etapów, które pozwalają na kompleksową ocenę zabezpieczeń informatycznych, procedur operacyjnych oraz świadomości pracowników. Pamiętaj jednak, że audyt bezpieczeństwa nie ma uniwersalnej formy — jego przebieg i obszary zależą od wielu czynników, takich jak branża, struktura organizacyjna czy występujące zagrożenia. 

1. Przygotowanie i planowanie

Pierwszym krokiem w procesie audytu bezpieczeństwa zazwyczaj jest przygotowanie, które polega na zdefiniowaniu zakresu audytu oraz celów, które mają zostać osiągnięte. Audytorzy bezpieczeństwa współpracują z kierownictwem lub oddelegowanymi pracownikami firmy, aby ustalić, jakie obszary wymagają szczególnej uwagi. Może to obejmować audyt systemów informacyjnych, polityki ochrony danych, zarządzanie dostępem, a także procedury reagowania na incydenty. Istotnym elementem tego etapu jest również zidentyfikowanie zagrożeń specyficznych dla danej branży czy organizacji.

2. Ocena infrastruktury IT

Po przygotowaniu planu audytu następuje szczegółowa ocena infrastruktury IT organizacji. W tym etapie audytorzy przeprowadzają analizę sprzętu, oprogramowania, sieci i systemów operacyjnych, identyfikując potencjalne luki w zabezpieczeniach. Audyt bezpieczeństwa obejmuje również sprawdzenie poziomu zabezpieczeń dostępu do systemów, metod szyfrowania danych oraz ochrony przed nieautoryzowanym dostępem. Audytorzy sprawdzają, czy stosowane technologie są zgodne z najlepszymi praktykami bezpieczeństwa oraz, czy są odpowiednio aktualizowane.

3. Analiza polityk i procedur bezpieczeństwa

Audyt bezpieczeństwa to nie tylko techniczne sprawdzenie systemów, ale także ocena polityk i procedur wewnętrznych organizacji. Audytorzy sprawdzają, czy firma posiada odpowiednio zdefiniowane zasady dotyczące zarządzania dostępem do systemów, przechowywania danych, zarządzania hasłami oraz reagowania na incydenty bezpieczeństwa. W tym etapie analizowana jest również zgodność z przepisami, np. RODO, co stanowi ważny aspekt w ochronie danych osobowych. Podczas audytu bezpieczeństwa ocenia się również procesy edukacji i szkoleń pracowników, ponieważ ich świadomość w zakresie bezpieczeństwa ma ogromne znaczenie w zapobieganiu incydentom.

4. Testowanie podatności i symulacje ataków

Kolejnym etapem audytu jest przeprowadzenie testów na podatności systemów IT, które mogą obejmować różnego rodzaju testy penetracyjne (tzw. pentesty). Audytorzy próbują znaleźć słabe punkty w zabezpieczeniach, symulując działania cyberprzestępców. Testy te pozwalają na ocenę skuteczności wdrożonych rozwiązań ochronnych i weryfikację, jak systemy reagują na różne formy ataków.

5. Raportowanie i rekomendacje

Po zakończeniu audytu bezpieczeństwa, audytorzy przygotowują szczegółowy raport zawierający wyniki przeprowadzonego audytu oraz rekomendacje dotyczące poprawy bezpieczeństwa. Raport obejmuje zarówno wykryte luki w zabezpieczeniach, jak i niedoskonałości w procedurach operacyjnych czy świadomości pracowników. 

Zwykle audytorzy przygotowują także plan działań naprawczych, który ma na celu wzmocnienie systemów i procedur organizacji, aby zabezpieczyć firmę przed przyszłymi zagrożeniami.

6. Śledzenie wdrożenia zaleceń i monitorowanie bezpieczeństwa

Ostatnim etapem jest monitorowanie skuteczności wprowadzonych zmian. Audyt bezpieczeństwa nie kończy się na przygotowaniu raportu i zaleceniach. Po wdrożeniu poprawek konieczne jest systematyczne monitorowanie, aby upewnić się, że nowe zabezpieczenia są efektywne i rzeczywiście chronią przed zagrożeniami.