Co to jest skaner podatności i jak działa?

W obliczu rosnącej liczby cyberzagrożeń, organizacje na całym świecie muszą podejmować różnorodne kroki w celu zabezpieczenia swojej infrastruktury IT. Jednym z narzędzi, które pomaga w walce z cyberprzestępczością jest skaner podatności – specjalistyczne oprogramowanie, które służy do wykrywania podatności w systemach informatycznych, aplikacjach, sieciach i urządzeniach, które mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców. Dzięki regularnemu skanowaniu podatności, organizacje mogą na czas zidentyfikować i załatać luki w zabezpieczeniach, minimalizując tym samym ryzyko ataków i utraty danych.

Co to jest skaner podatności?

Skaner podatności, zwany również narzędziem do skanowania podatności (ang. vulnerability scanner), to oprogramowanie, które analizuje systemy komputerowe, aplikacje, sieci i urządzenia w celu wykrycia potencjalnych słabości. Skanowanie podatności jest procesem polegającym na identyfikacji luk w zabezpieczeniach, które mogą umożliwić nieautoryzowany dostęp, kradzież danych, usunięcie plików czy zainstalowanie złośliwego oprogramowania.

Skaner podatności automatycznie przeprowadza testy na różnych poziomach infrastruktury IT, sprawdzając przy tym różne protokoły, usługi, aplikacje oraz systemy operacyjne pod kątem znanych podatności. Narzędzie porównuje zidentyfikowane słabości z bazą danych zawierającą listę znanych podatności i określa, czy dany system jest narażony na atak. W zależności od wyników skanowania, organizacje mogą podjąć odpowiednie kroki w celu załatania wykrytych luk.

Jak działa skaner podatności?

Skanowanie podatności polega na przeprowadzeniu szeregu testów, które sprawdzają system pod kątem specyficznych zagrożeń. W praktyce proces ten można podzielić na kilka etapów:

1. Przygotowanie i konfiguracja skanera

Pierwszym krokiem jest konfiguracja narzędzia. W zależności od wybranego skanera, administratorzy systemu muszą określić zakres skanowania, w tym wybór urządzeń, aplikacji czy usług IT, które mają zostać poddane analizie. W tej fazie ważne jest, aby odpowiednio skonfigurować parametry skanowania, takie jak rodzaje testów, intensywność czy zakres.

2. Wykrywanie urządzeń i usług

Skaner zaczyna od wykrywania urządzeń w sieci i zidentyfikowania usług oraz aplikacji, które działają na każdym z nich. Może to obejmować serwery, komputery, urządzenia IoT, a także aplikacje internetowe i mobilne. Na tym etapie narzędzie wykrywa, które systemy są aktywne i które z nich mogą być podatne na ataki.

3. Analiza podatności

Kolejny etap to właściwe skanowanie podatności. Skaner podatności korzysta z baz danych, które zawierają informacje o znanych lukach w zabezpieczeniach, takich jak nieaktualizowane wersje oprogramowania, błędy w kodzie aplikacji, nieodpowiednie konfiguracje systemów i słabe hasła. Narzędzie sprawdza, czy w systemach zidentyfikowanych wcześniej przez skaner występują te luki. Wykryte problemy są klasyfikowane w zależności od ich powagi i wpływu na bezpieczeństwo systemu.

4. Generowanie raportu

Po zakończeniu skanowania skaner podatności generuje szczegółowy raport, który zawiera listę wykrytych podatności oraz zalecenia dotyczące ich naprawy. Raport może również zawierać rekomendacje dotyczące priorytetyzacji działań naprawczych, biorąc pod uwagę potencjalne ryzyko związane z daną podatnością. Może także zawierać informacje na temat tego, jak załatać dany problem, na przykład poprzez zainstalowanie poprawek lub zmianę konfiguracji.

5. Naprawa i ponowne skanowanie

Na podstawie raportu administratorzy systemu podejmują odpowiednie działania w celu eliminacji wykrytych słabości. Po załataniu luk ważne jest, aby przeprowadzić ponowne skanowanie, aby upewnić się, że problemy zostały usunięte i nie występują ponownie.

Jakie są typy skanerów podatności?

Skanery podatności występują w różnych wersjach i konfiguracjach, które różnią się w zależności od specyfiki użycia oraz zakresu działania. Do najpopularniejszych typów zalicza się:

• Skanery sieciowe – przeprowadzają analizę urządzeń podłączonych do sieci komputerowej, takich jak serwery, komputery, routery czy urządzenia IoT. Te narzędzia identyfikują luki w zabezpieczeniach związane z konfiguracjami sieciowymi, protokołami, usługami sieciowymi i dostępem do sieci.
• Skanery aplikacji – wykrywają podatności w aplikacjach webowych, mobilnych i desktopowych. Skupiają się na analizie kodu aplikacji, jej interfejsów API, baz danych i procesów, które mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców.
• Skanery baz danych – te narzędzia są specjalistycznymi skanerami, które sprawdzają bazę danych pod kątem podatności związanych z przechowywaniem danych, błędami w konfiguracji baz danych oraz dostępem do informacji poufnych. Wykrywają one luki w konfiguracjach, które mogą prowadzić do nieautoryzowanego dostępu do danych.
• Skanery systemów operacyjnych – koncentrują się na systemach operacyjnych, takich jak Windows, Linux, macOS, w celu wykrycia luk w zabezpieczeniach systemu operacyjnego, które mogą prowadzić do nieautoryzowanego dostępu lub eskalacji uprawnień.